Gayrimenkul Sözlüğü

(Aradığınız kelimeyi ctrl ve f tuşlarına basarak veya sitede ki arama çubuğunu kullanarak arama yapabilirsiniz. Güncellemeler devam edecektir.Eklenmesine istediğiniz kelimeleri yorum bölümüne yazabilirsiniz. Lütfen takipte kalın 😊)

EMLAK SÖZLÜĞÜ

2B: Ormandan çıkarılmış ve hazine adına tescil edilmiş arazilerdir

 A

AÇM: Açık Çarşı Merkezi'nin kısaltmasıdır. Üstü açık, kapalı mekan olmayan alışveriş merkezlerine (avm) denir.

Acele kamulaştırma: Normal kamulaştırma sürecinin aşamalarının olmadığı ve bakanlık tarafından acil işlerin söz konusu olduğu halde alınan ve derhal uygulanan ayrık ve istisnai bir yöntemdir.

Ada: Çevresi ka­muya ait cadde, sokak, yol, kanal, ark, dere, göl, deniz gibi doğal ve yapay sınırlarla, kadas­tro çalışma alanı sınırı ile veya De­vlet Demir Yol­ları arazisi ile çevrili parseller topluluğuna kadas­tro adası denir. Ada nu­mar­aları 101’den başlar, köy sınırı için­deki tüm parseller ölçülünceye kadar nu­mar­alar aralıksız bir­birini izler.

Aile Konutu: Aile konutu, ailenin de­vamlı olarak ikame­tine ayrılan konut­tur. Medeni Ka­nunun 19. Mad­desinde aile konu­tu­nun bu­lunduğu yere "yerleşim yeri" adı ver­ilmiştir. Buna göre; yerleşim yeri, bir ailenin sürekli kalmak niyetiyle oturduğu yerdir. Bir ailenin aynı za­manda bir­den fazla yerleşim yeri ola­maz. Bir ailenin bir­den fazla aile konutu ola­maz. Medeni Ka­nunun 19. Mad­desinde sözü edilen yerleşim yerindeki konut, "aile konu­tudur." Bir aile pek çok yerde konut sahibi ola­bilir, ancak bun­lar­dan sadece birisi medeni ka­nunun aradığı an­lamda aile konu­tudur. 

Medeni Kanun‟ a göre eşlerden birinin mülkiyetinde olan oturdukları konutu diğer eşin tapuya müracaat ederek o konutun aile konutu olarak şerh edilmesidir. Buna göre; eşlerden ikisinin de rızası olmadan o ev satılamaz.

Aile Yurdu: Bir kim­s­enin bir evi veya tarıma veya sanayiye elverişli taşınma­zları ek­len­ti­leri ile be­raber aile­sine tah­sis ed­erek ailesini ko­ruyucu bir tesis (yurt) oluştur­masıdır. Aile yurdu ku­rulduğu tapu kütüğünün şerhler sütu­nuna yazılır.

Akitli İşlemler: Tapu sicil müdürlüğünde resmi senet düzen­lenerek yapılan işlem­lerdir. Satış, bağış, tak­sim, ölünceye kadar bakma akdi, ipotek ve ir­ti­fak hak­ları ak­itli işlem­lere örnek göster­ilebilir. Tapu Ka­nununun 26. Mad­desinde mülkiyet ve mülkiyet dışındaki ayni hak­ların ku­rul­ması ve devri için tapu sicil müdürlüğünde resmi senet düzen­leneceği be­lir­tilmiştir. Şahsi hak­lar için resmi senet düzen­len­mez.

Akitsiz İşlemler:  Tapu Ka­nununun 26. Mad­desinin dışında kalan, ayni hak­ların ku­rul­ması ve devri ile il­gili ol­mayan kişisel hak­ların şerhi, terkin, düzeltme, değişiklik, ayırma, birleştirme, mirasın in­tikali gibi hak sahib­inin veya ma­likin tek taraflı iradesi ile tapu sicil müdürlüğünde yapılan işlem­lerdir. Ak­it­siz işlem­ler için resmi senet yer­ine Tescil İstem Bel­gesi düzen­lenir.

Aplikasyon(Yer Tespiti): Kadas­tro paf­ta­larındaki parsel köşe nok­ta­larının yeniden ze­minde be­lir­tilme­sidir. (BÖHYY. 262. 19 Sy. M.83). Parselin ze­mindeki sınırlarının göster­ilme­sidir.

Arazi: Sınırları yeterli vasıta­larla be­lir­lenmiş, yatay ve düşey sınırları bu­lu­nan zemin parçasıdır.

Arazi Geliştirme: İmar planı olmayan bir araziyi ticari amaçla planlayıp yetkili mercilere onaylattıktan sonra altyapısı, çevre düzeni, yapılarını da inşa ederek değerlendirilmesi işlemine denir

Arka cephe hattı: Bina cephe hattıyla ortak noktası olmayan cephe hattıdır. Yola baktığı zaman arka yol cephe hattı denir.

Arsa: Belediye ve mücavir alan sınırları veya köy yerleşik alan­larında yapılan plan­larla iskan (yapılaşma) sahası olarak ayrılmış yer­lerde bu­lu­nan arazi parçalarına arsa denir.

Arsa payı: Kat ir­ti­fakı veya kat mülkiyeti ku­rulmuş bi­nalarda her bir bağımsız bölüme tah­sis edilmiş ze­mindeki (ar­sadaki) ortak mülkiyet payına arsa payı denir. ​Ana taşınmazdan bir bağımsız bölüme tahsis edilen ortak mülkiyet payıdır.​Arsa payı, ana taşınmazdaki ortak yerlerle bağlantılı olan ve tahsis edilen bağımsız bölümü temsil eden özel bir mülkiyet çeşidi olduğundan , kat irtifakı ya da kat mülkiyeti sırasında arsa payının dağıtımında, çok dikkat edilmesi gerekir. Arsa paylarının bağımsız bölümlerin değerleri ile orantılı olarak tahsis edilmemesi hâlinde , her kat maliki arsa paylarının yeniden düzenlenmesi için mahkemeye başvurabilir.​Bu nedenle ana taşınmazda bir bağımsız bölüme ayrımlamamış arsa payı bırakılamaz.

Arsa Üretmek: Konut üretebilmek için atıl durumdaki kamu arazilerini değerlendirilmesidir. Aynı zamanda sanayi, eğitim, sağlık, turizm ve kamu yatırımları için de arsa üretmektedir.

Apartman: Birden çok bölümleri (dükkân, daire, büro vs.) ihtiva eden binalardır. Binanın ortak mahalleri; sığınak, çatı arası, otopark, bahçe, müştemilat, kalorifer dairesi, antre, apartman dış kapısı, merdivenler, asansör, hidrofor, ağaç ve çiçekler, havalandırma boşluğu, bahçe duvarları, kapıcı dairesi vb. sayılabilir. ​

Asma kat: İç yüksekliği en az 5.5 metre olan zemin katta düzenlenen ve ait olduğu bağımsız bölümü tamamlayan ve bu bölümle bağlantılı olan kattır. 

Aşık: Yapı çatılarında, çatının eğik ağaçlarını taşıyan yatay durumundaki uzun mertek, aşırma. Bir başka tanımı ise çatı kaplamasının montajını yapmak, taşıyıcı elemanlar ile kaplama arasında kullanılan elemanlara aşık denir

AVM: Alışveriş Merkezinin kısaltmasıdır. Mağazalar topluluğudur.

Ayni Hak: Kişilerin eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyetini sağlayan ve bu ne­denle herkese karşı ileri sürülebilen hak­lardır. Örnek: Mülkiyet hakkı.

Ayrık nizam (A): Hiçbir yönde komşu parsel sınırına bitişik olmayan yapı düzenidir. ​

Azil: Vekalet­namedeki vek­ilin ve yetki bel­gesin­deki tem­sil­cinin yetk­isinin sona erdirilmesi, azledilme­sidir. Azil no­ter­den yapıla­bileceği gibi tapu sicil müdürlüğüne ver­ile­cek bir dilekçe ile de yapıla­bilir. Azil bel­gesi tapu sicil müdürlüğüne ulaşınca aziller si­ci­line kaydedilir. Vekale­tle yapılan işlem­lerde aziller si­cilin­den mut­laka arama yapılarak vek­ilin yetk­isinin devam edip etmediğine bakılır.

B

Bağımsız Bölüm: Kat mülkiyeti veya kat ir­ti­fakı ku­rulmuş yer­lerde ana gayri­menkulün ayrı ayrı ve başlı başına kul­lanılmaya elverişli olan ve her biri kat mülkiyeti kütüğünde ayrı bir say­faya tescil edilen konut, dükkan, mağaza gibi bağımsız mülkiyete konu bölümler­ine bağımsız bölüm denir.

Başvuru Fişi: Ak­itli veya ak­it­siz işlem­ler yaptırmak için tapu sicil müdürlüğüne sözlü olarak başvuran hak sahip­lerinin bu sözlü is­tem­lerinin müdürlükçe yazıya geçir­ildiği, müdür veya memurca doldu­ru­lan matbu for­m­dur. Başvuru fişi mut­laka iki nüsha düzen­lenerek birisi başvuran kim­s­eye ver­ilir, diğeri dosyasında muhafaza edilir.

Beyan: Üçüncü kişileri aydınlat­mak, bil­gilendirmek ve özel­likle uyarmak amacıyla tapu kütüğündeki özel sütu­nuna işlenen taşınmazın hukuki durum ve akıbe­tini gösteren be­lirt­mel­erdir.

Bina derinliği: Bina ön cephe hattı ile arka cephe hattının en uzak noktası arasındaki dik mesafedir.

Bina derinliği: Bina ön cephe hattı ile arka cephe hattının en uzak noktası arasındaki dik mesafedir. ​

Bina yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafedir. İmar planı ve yönetmelikte ön görülen bina yükseklikleri en fazla yüksekliklerdir.

Birim Fiyat: Konut değerinin konutun brüt kullanım alanına bölünmesi ile elde edilen değerdir.

Bitişik nizam (B): İmar planında kat adedi, ön bahçeli veya ön bahçesiz oluşu ve bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara bitişik olacağı belirtilmiş yapı düzenidir. ​

Blok nizam (Bl): İmar planı veya bu Yönetmelikte, derinliği, kat adedi ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kütlesinin bir veya birden fazla imar parseli üzerine oturduğu bahçeli yapı düzenidir. 
​

Bodrum kat: Zemin katın altındaki katlardır. ​

C

Cebri İcra: Yer­ine ge­tir­ilmeyen veya öden­meyen bir bor­cun icra müdürlüğü aracılığı ile tah­sili.

Cebri Satış: Üzerinde haciz veya ipotek kaydı bu­lu­nan borçluya ait taşınmaz malın borcu tah­sil amacıyla icra müdürlüğü veya ala­caklı kamu idaresi kanalıyla satılarak, ihale alıcısı adına tes­cili işlemidir.

Cins Değişikliği: Bir taşınmazın cinsinin yapısız iken yapılı veya yapılı iken yapısız hale, bağ, bahçe ve ben­z­eri iken arsa ve arazi, arsa ve arazi veya yapılı iken bağ, bahçe ve ben­z­eri du­ruma dönüştürmek için paf­tasında ve tapu si­cilinde yapılan işlemdir.

D

Damga Vergisi: 488 sayılı Damga Ver­gisi Ka­nununa ekli (1) sayılı tabloda be­lir­tilen tapu işlem­lerinden tah­sil edilen vergidir.

DASK:  Dask, ülkemizde zorunlu deprem sigortası olarak bilinmektedir. Zorunlu Deprem Sigortası genel anlamıyla, belediye sınırları içinde kalan meskenler için depremin meydana getirdiği maddi zararları karşılamaya yönelik geliştirilmiş bir sigorta sistemidir.

Değişiklik İşlemleri: Kadas­tro paf­tasında değişiklik yapılmasını gerek­tiren ayırma, birleştirme, cins değişikliği gibi tapu fen işlem­ler­ine değişiklik işlem­leri denir.

Daire: Daire binada sınırları kesin çizgilerle belirlenmiş, kendi kendine bir işlev görebilen bağımsız bölümlere denir.​

Devre Mülk: Hissedarları tarafından sadece belirli zaman dilimleri içersinde kullanılabilen taşınmazlara denir. Örneğin her yıl ağustos ayının 1`i ve 15`i arası bir hissedar tarafından kullanılabilir ve o tarih geçtikten sonra kullanma hakkı diğer bir hissedara geçer.Mesken olarak kul­lanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak ma­lik­lerinden her biri lehine bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönem­lerinde (de­vreler halinde) müşterek mülkiyet payına bağlı olarak yarar­lanılmak üzere ku­ru­lan bir ir­ti­fak hakkıdır.

Devre Tatil: Mülkiyet payına bağlı ol­ma­yarak genelde tur­izm bölgelerinde belli tar­ih­lerde tatil yap­mak hakkıdır. Her bir devre ayrı tar­ih­lerde ayrı şehir veya ülkel­erde kul­lanıla­bilmek­te­dir. Bu hakkın tapu si­ciliyle il­gisi yok­tur, ayni bir hak olmayıp şahsi bir haktır.

Döner Sermaye Ücreti: TKGM. Döner Ser­mayesi İşletmesi hesabına, tapu işlem­lerinden tah­sil edilen ve tutarı her yıl başında döner ser­maye yönetim ku­ru­lunca yeniden be­lir­lenen ücret­tir.

Dönüm: Eni ve boyu kırkar arşın olan eski bir yer ölçüsü, yaklaşık 1000 me­trekare.

Düzeltme: Tapu kütüğüne yanlış yazılmış bir kaydın bel­geler­ine uygun olarak düzeltilmesi işlemidir.

Düzen­leme Or­taklık Payı (D.O.P.) :İmar düzen­len­me­sine tabi tu­tu­lan yer­lerde kamu yararına ayrılacak alan ve tesisler için kul­lanılmak üzere düzen­le­m­eye tabi tu­tu­lan arazi ve ar­saların, düzen­leme­den önceki yüzölçümlerinden %35’e kadar düşülebilen mik­tar ve/veya zorunlu hallerde ma­likin mu­vafakatı ile tespit edilen karşılığı be­deldir.

E

Edinilmiş Mal­lara Katılma Rejimi: Eşler sözleşme ile hiçbir mal re­ji­mini seçmemişlerse Medeni Kanun gereği eşler arasında uygu­lanacak yasal mal re­jimidir.

Eklenti: Bağımsız bölümün dışında olup doğrudan doğruya o bölüme tahsis edilmiş olan yerlere eklenti denir. Örneğin; depo, kömürlük, çatı arası, bodrum,garaj.

Ekspertiz: ​Bir gayri­menkulün belli ölçütlere göre gerçek fiyatının be­lir­len­mesi. Bir gayri­menkulün belli ölçütlere göre gerçek fiyatının be­lir­len­mesi.

El Birliği Mülkiyet: Bir­den çok kişinin bir taşınmaz mal üzerinde pay oran­ları açıkça göster­ilme­den malik ol­maları de­mek­tir. Bkz. İştirak halinde mülkiyet.

Emlak: Mülk ve mal­dan oluşan emlak ke­limesi ev, arsa, bağ, bahçe, tarla, ve arazi gibi taşınmayan mal­ların orta adına denir.

Emlak Beyanı: Şahıs, kurum ve kuruşlarca sahibi olduk­larını is­pat­la­yarak bu­lun­duk­ları bölgedeki bağlı olduk­ları belediyelere mak­buz karşılığı ver­ilen bel­g­eye denir.

Emlak Beyan Değeri: Emlak Ver­gisi Ka­nununa göre genel beyan dönem­lerinde taşınmaz ma­liki veya hissedar­ları tarafından belediyelere ver­ilen emlak beyan­namelerinde be­lir­tilen değerdir. Bu değere kayıtlı değer de denir. Tapu harçlarına esas ma­trah hesa­planırken, bu değere son­raki her yıl için be­lir­lenen yeniden değer­leme oranı uygu­la­narak bu­lu­nacak değerden aşağı ol­ma­mak üzere taraflarca müdürlüğe bildirilen değer üzerinden harç hesa­planır.

Emlak Vergisi: Gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan bina, arsa ve araziden alınan hasılatı ve yönetimi çoğunlukla yerel idarelere bırakılmış, sürekli objektif ve özel nitelikte bir servet vergisidir.

Emsal: Bir yapı veya konu­tun satış ya da kira be­delinin, ben­z­er­leriyle karşılaştırılması.

Evrak-ı Müspite: Resmi senet, plan, mahkeme kararı ve diğer­leri gibi tapu si­cilin­deki kayıtların dayanağını oluşturan resmi bel­gel­erdir. Plan kadas­tro müdürlüğünde, diğer bel­geler tapu sicil müdürlüğündeki parsel dosyalarında arşivlenir.

F

FBK: İpotek­lerin tes­cilinde kul­lanılan fekki (terkini) bildiril­inc­eye kadar anlamına gelen kısalt­madır. Ala­caklının terkin is­temi üzer­ine ipotek sicilden terkin edilir. Üç ay, bir yıl gibi süreli ipotek­lerde de sürenin biti­minde ipotek müdürlükçe kendiliğinden terkin edilmemekte yine ala­caklının talebi aran­mak­tadır.

Fek: Terkin. Fek etmek: Terkin etmek.

Feragat: Vazgeçme. Bir hak­tan be­delli veya be­del­siz vazgeçme.

Ferağ Verme: Gayri­menkul ma­likinin mülkiyet hakkını de­vret­mek veya üzerinde başkası lehine bir hak kur­mak amacıyla tapu sicil müdürlüğüne gelip, düzen­le­nen resmi senedi imza­la­yarak başkası lehine tes­cilini is­temesi eylemidir. Buna ferağ takriri de den­mek­te­dir.

Fiil Ehliyeti: Kendi fi­iliyle hak edinebilme ve borç altına gire­bilme yeterliliğidir. Bunun için ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmak gerekir.

Finansal Kiralama: Ki­ralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzer­ine üçüncü kişiden satın aldığı veya başka sure­tle temin ettiği bir malın zi­lyetliğini, her türlü fay­dayı sağlamak üzere ve belli bir süre fes­hedilmemek şartı ile kira be­deli karşılığında, kiracıya bırak­masıdır. Fi­nansal ki­ralama tapu kütüğüne şerh edilir.

Fotogrametrik Harita: Uçak veya uydu ile çek­ilen fotoğrafların kıymetlendirilmesi sonucu oluşan, arazinin eğimini (eşyüksek­lik eğri­lerini) de gösteren har­i­ta­lardır.

G

Gabari: Fransızca kökenlidir. Yapılacak bir binanın belediyece öngörülen azami yüksekliği anlamına gelir. Taşıtlarda da yükün yükseliği anlamındadır.

Gaiplik Kararı: Bir kim­s­enin ölümüne kesin gözüyle bakılacak bir du­rumda ol­ma­makla be­raber, ölüm tehlikesi içinde kay­bolmuş veya ken­disin­den uzun süredir haber alınamamışsa mirasçılarının talebi üzer­ine mahke­mece ver­ilen ve kay­bolan kişiyi ölmüş sayan karardır. Gaip­lik kararı üzer­ine ve­raset senedi alınarak, mirasın in­tikali yapıla­bilir.

Gayrimenkul: Arazi, arsa, bağımsız bölüm gibi bir yer­den bir yere taşına­mayan, yerinde sabit duran şeylerdir. Bu ne­denle taşınmaz mal da den­mek­te­dir. Gayri­menkul kayıtları kadas­tro gören yer­lerde tapu si­cilinde, kadas­tro görmeyen yer­lerde zabıt defter­lerinde tu­tul­mak­tadır. Ta­pusu ol­mayan gayri­menkul­lerin devri zi­lyet­lik hükümler­ine göre harici senet veya no­terde yapılmak­tadır.

Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmesi: Gayrimenkul (taşınmaz) satış vaadi sözleşmesi; bir taşınmazın sözleşmede kararlaştırılan koşullarla ilerideki bir zaman diliminde devrini amaçlayan ve iki tarafa da borç yükleyen sözleşmelerdendir. Bir diğer deyişle, ileride tapu memuru önünde resmi bir şekilde yapılması gereken taşınmaz satım sözleşmesi yapılmasının taahhüt edilmesidir.

Gecekondu: Bayındırlık ve yapı kurallarına aykırı olarak, gerçek ya da tüzel, kamusal ve özel kişilerin toprakları üzerine, toprak sahibinin bilgisi dışında yapılan, barınma gereksinmeleri devletçe ve kent yönetimlerince karşılanamayan yoksul ya da dar gelirli ailelerin yaşadığı barınak türüdür.

Geçici Şerh: Yapılacak olan bir tapu işle­minde ayni hakkını ispat veya eksik bel­gesini tamam­la­ması için il­gili­sine süre ver­il­erek mev­cut hak­ları tehlikeli bir gele­cek­ten kur­tarma düşünce­sine dayanan bir hukuki mües­s­esedir.

Genelge: Ülke çapında bir sorunu gi­der­mek ve müdürlükleri aydınlat­mak amacıyla merkezi idare tarafından bir sıraya göre yayınlanan genel emir­lerdir. Tapu ve Kadas­tro Genel Müdürlüğü, 3045 sayılı Ku­ruluş Ka­nununun 28. Mad­desin­deki düzen­leme görev ve yetk­i­sine isti­naden bağlı bir­im­lerinin sorun­larını genel­gel­erle çözmeye çalışmak­tadır. Genel­geler yönet­melik, tüzük ve ka­nun­lara aykırı ola­maz. Bölge Müdürlüklerinin de genelge yayınlama yetk­isi vardır.

Götürü: Bir yapı işinin baştan kararlaştırılan sabit bir tutar karşılığında bir yükleni­ciye yaptırılması ilke­sine dayanan sözleşme türü.

H

Hak: Hukukun in­san­lara tanıdığı, kul­lanılması hak sahib­inin isteğine bağlı bir yetkidir. Eşya hukuku açısından hak­lar, ayni hak­lar ve şahsi hak­lar olmak üzere ikiye ayrılır. Ayni hak herkese karşı ileri sürülebilen hak­lardır. Örnek; mülkiyet hakkı. Şahsi hak ise sadece sözleşmenin diğer tarafına karşı ileri sürülebilen hak­lardır. Örnek; kira hakkı.

Hak Ehliyeti: Hak edinebilmek, borç altına gire­bilmek­tir (MK.8). Bunun için insan olmak yeter­lidir.

Harç: 492 sayılı Harçlar Ka­nununa ekli (4) tar­ifede be­lir­tilen tapu işlem­lerinden, ver­ilen tapu hizmeti karşılığında alınan paradır. Günümüzde tapu harçları T.C. Zi­raat Bankası ve Vakıflar Bankası tüm şubeler­ine yatırıla­bilmek­te­dir. Harcı yatırılmadan tapu işlemi yapılamaz. Yapan memur so­rumlu olur.

Harita: Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının belli ölçekte küçültülerek, bir altlığa çizilmiş şek­line harita denir.

Haymatlos: Vatansız, hiçbir ülkenin vatandaşlığında bu­lun­mayan kişi.

Hazine Arazileri​: Devletin malı olup kamu yararına kullanılır. ​Hazinenin tapu sicilinde tescilli olan arazileri olabileceği gibi, tapuya tescil edilmemiş araziler, dağlar, tepeler, kayalar, göller, nehirler, dereler de hazinenin mülkiyetinde sayılır. Tescili olanlara hazinenin özel mülkiyetinde olan araziler, tescilsiz olanlara hazinenin genel mülkiyetinde olan araziler denir. Hazine arazilerinin ihale yolu ile satışı mümkündür. ​Bazı hâllerde şahıslar zilyet (Zilyet hakkı; kullanımdan doğan hak anlamındadır.)  ve işgal yolu ile hazine arazilerini kullanabilirler. ​

Hedonik Konut Fiyat Endeksi (HKFE): Konutların gözlemlenebilen özelliklerine bağlı kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla, hedonik regresyon yöntemi kullanılarak Türkiye genelini temsil etmek üzere oluşturulan fiyat endeksidir.

Hisse: Bir taşınmaz malın tam mülkiyetinin bir kısmına karşılık gelen paydır. Müşterek ve iştirak halinde mülkiyette ma­lik­ler­den her biri taşınmaz malın bir mik­tar hiss­e­sine sahip­tir.

Hisse Tevhidi: Bir taşınmaz malda hiss­esi olan bir kim­s­enin aynı taşınmaz üzerinde yeni bir hisse ik­ti­sap etmesi halinde önceki hisseyle sonra alınan hiss­enin birleştir­il­erek tapu kütüğüne tescil edilmesi de­mek­tir. Bu tescil için talebe gerek yok­tur, Müdürlükçe kendiliğinden yapılması zorun­ludur.

I

İ

İfraz: Tapu kütüğünde tek parsel olarak kayıtlı bu­lu­nan bir taşınmaz malın düzen­le­nen har­i­ta­lara göre bir­den çok parçaya ayrılarak tapu kütüğüne tescil edilmesi işlemidir.

İhtiyati Tedbir: Sonradan doğabilecek bir zararı önlemek amacıyla, itilaf veya alacak konusunda verilecek mahkeme kararının nihai sonucu beklenmeksizin bir gayrimenkulün üzerine koyulan şerh`tir. 

İkametgahta İşlem: Tapuda işlem yaptıracak kişinin tapu idare­sine gelme­sine engel bir du­rumu bu­lun­ması halinde tapu memurlarınca adre­sine gidil­erek talebin karşılan­masıdır.

İlmuhaber: Tapu si­cilinde, kadas­tro sırasında yapılan bazı hata­ların düzeltilmesi için, is­temde bu­lu­nanın hak sahibi olduğuna kanaat ge­tire­bilmek amacıyla müdürlükçe is­te­nen ve il­gili tarafından temin edilen, fotoğraflı ve köy muhtarlığınca imzalı, mühürlü resmi bir belgedir.

İmar Affı: Ülkem­izdeki yoğun nüfus artışının ge­tirdiği konut ihtiyacına yönelik arsa üre­ti­minin karşılana­ma­ması ne­deniyle or­taya çıkan kaçak ve çarpık yapılaşmayı bir plana bağla­yarak kişilerin kul­lanımındaki alan­ların mülkiyetinin be­lirli sınırla­malarla kul­lanan­lara dağıtımına imar affı den­mek­te­dir.

İmar Parseli: İmar adaları içerisin­deki kadas­tro parsel­lerinin imar mevzuatı ve imar planı esaslarına göre düzen­lenmiş şek­lidir. Kadas­tro Parseli: Kadas­tro yapıldığı zaman kadas­tro adaları içinde bu­lu­nan mülkiyeti tescilli parseldir. 

İmar Planı: İmar uygu­la­ması yapılan yerin yapı adalarını, bun­ların yoğunluk ve düzenini, yol­ları ve uygu­la­maya esas ola­cak diğer bil­gi­leri ayrıntılarıyla gösteren üzer­ine kadas­tral du­rumu da işlenmiş plana uygu­lama imar planı denir.

İmar Uygulaması: Yerleşme yer­leri ile bu yer­lerdeki yapılaşmaların plan, fen, sağlık ve çevre şart­larına uygun oluşumunu sağlamak amacıyla bu­lunduğu yere göre belediye veya valilik­lerce yapılan ve bu yer­lerde inşaa edile­cek resmi ve özel bütün yapıları düzenleyen imar planı hazırlama işlemidir.

İntifa Hakkı: Eşyalar ya da mallar üzerinde hakları olan kişilerin bu haklarının başkaları tarafından da kullanılabilir halde olması intifa hakkı olarak nitelendirilir.Sözleşme üzerinde eğer ki mal sahibinin şahsi kullanımı söz konusu olmuyorsa, bu mal başka birine devir edilebiliyor. Ancak bu mal miras ile bir başkasına devir edilemiyor. Eğer ki bir kişi intifa hakkı ile bir mala sahip oluyorsa öldüğü zaman bu hak sona erecektir. Kurumlar için ise bu süre 100 yıl olarak belirtiliyor.

İpka: Hisseli bir taşınmaz satışlarında satılan hissenin bir bölümünün, satanın uhdesinde (kendi üzerinde) kalmasına ipka denir. Diğer bir ifadeyle “geriye kalan hisse payı” da denilmektedir.

İpotek dere­cesi: İpotek­lerin tescil edildiği sıralama. İpotek­lerin bir birine üstünlüğü tarih ve yevmiye nu­mar­alarına göre değil, tapu kütüğünde işgal ettiği derece ve sıraya göre be­lir­lenir. İpotek­lerin diğer hak­lara üstünlüğü ise tarih ve yevmiye nu­marasına göre be­lir­len­mek­te­dir.

İskan: Belediyelerin yapımı tamamlanan binalara verdiği kullanım ve oturma iznidir. Diğer bir adı da Yapı Kullanım İzin belgesidir. Daha detaylı bilgi burada

İşgal: Gayri kanuni bir şekilde başkasına veya devlete ait bir gayrimenkulün sahibinden izin alınmadan kullanılmasıdır. ​

İş Yeri: Ticarete ve üretime yönelik faaliyetlerin yürütüldüğü bağımsız bölüm ya da yapı veya tesislerdir.

 ​

İzaleyişuyu: Hissedarlar arasındaki ortaklığın resmi yoldan giderilmesi ve sona erdirilmesidir. İzaleyişuyu davaları o gayrimenkulün açık artırma yoluyla satılması veya yeniden paylaştırılması yoluyla hissedarlardan bir veya birkaçının isteği üzerine yapılır. 

J

K

Kamulaştırma (istimlak): Devletin ve kamu tüzel kişilerinin kamu yararının gerektirdiği hallerde, özel mülkiyette bulunan taşınmazlara, bedelini peşin ödemek şartıyla el koymasına kamulaştırma (istimlak) denir. Devlet ve kamu tüzel kişileri kamu yararı şartıyla, özel mülkiyette bulunan gayrimenkullerin tamamını veya bir bölümünü kamulaştırabilir. Üzerinde yapı olsa da olmasa da arsalar, araziler, tarlalar kamulaştırmanın konusu olabilir.

Kanopi: Kanopi kelimesi çeşitli anlamalar gelmekle beraber genel olarak benzin istasyonlarında yağmur, güneş ışınlarından korumayı sağlayan çatı sistemidir. Bazı otobüs durakları da bu şekilde olabilir. 

Kat maliki ​Bağımsız bölümler üzerinde kurulan mülkiyet hakkına sahip olanlara denir. ​

Kat mülkiyeti: Bir arsa üzerinde inşaatı tamamlanmış binanın her bir bağımsız bölümü bakımından, bağımsız bölümlerin malikleri tarafından kurulabilen bağımsız mülkiyet hakkını ifade etmektedir. Yani, bina içerisinde hangi dairenin maliki olduğunuzu gösteren bir belgedir.

Kat irtifakı: Bir arsa üzerinde henüz inşaatı yapılacak veya yapılmakta olan bir başka deyişle tamamlanmamış binaya ait mülkiyet hakkını ifade eder. Diğer bir ifadeyle; kat irtifakı, söz konusu arsa üzerinde almayı planladığınız dairenin hissesine düşen arsa tapusudur.

Kat yüksekliği: Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden bir üstteki katının döşeme üstüne kadar olan mesafedir. (Çoğunlukla meskenlerde kat yüksekliği 3mt)

Kerpiç yapılar: Saman ve toprak karışımından yapılan yapılardır. Kerpiçten yığma tipi ev yapılabilir. ​

Kira kontratı: Türk Borçlar Kanunu 29. maddesinde ise “Kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşme” şeklinde belirtilir.

Konut Fiyat Endeksi (KFE): Türkiye genelini temsil etmek üzere, tabakalanmış ortanca fiyat yöntemi kullanılarak hesaplanan konut fiyat endeksidir.

Konsiyerj: Fransızca kökenli bir kelime olan konsiyerj büyük otellerde müşterinin otel dışındaki iş ayarlamalarını yapan birimin adıdır.

L

M

Mertek: yapıda kullanılan, dört köşe ya da yuvarlak, uzun ve kalınca ağaç.

Mera: Bir veya birkaç köy veya beldeye münferiden veya müştereken hayvanlarını otlatmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen araziye denir. Keyfi kullanım yapılamayacağı gibi parsellenemez, satılamaz, yerleşime açılamaz. ( zorunlu hâller dışında). ​

Mevzi İmar Planı : Mev­cut imar planı sınırları dışında olup bu planla bütünleşmeyen bir kon­um­daki alan­lar üzerinde hazırlanan ve sosyal ve teknik alt yapı gereksin­im­leri kendi bünyesinde sağlanmış olan plandır.

MİA: Açılımı Merkezi iş alanı’dır. Büyük kentlerin kent merkezlerinde ve ticaret yoğunluğunun çok olduğu bölgelere merkezi iş alanı denir. Bu bölgelerde genellikle plazalar, ofis projeleri, hanlar, rezidans projeleri yapılır.

Müşterek Mülkiyet: Herhangi bir taşınmaz üzerinde, birden fazla kişinin hak sahibi olması ve fiilen bölüşülmemesi durumuna “Müşterek Mülkiyet” denir.Kanunen ya da hukuki işlemler sonucu doğan müşterek mülkiyet, çoğunlukla miras durumları sonrasında ortaya çıkar. Müşterek mülkiyete konu olan malların yönetimine, gelir ve giderlerine paydaşlar, payları oranında katılabilir. Müşterek mülkiyette, tapu kütüğünde her bir hissedarın hissesi isminin karşısında 1/3, 2/5 gibi oranlarla gösterilir.

Müştemilat: Kat malikinin sahibi olduğu bağımsız bölümü(kendi dairesi ) dışında apartmanına dahil kısmına binanın ortak kullanımına açık, kapıcı dairesine, garaj odunluk kömürlük depo çamaşırhane vb. hizmetler için ve doğrudan doğruya o bölümün gereksinimleri için tahsis edilmiş bölümlerdir. ​

N

O

Oberj: Şehir merkezi dışında genellikle spor, av veya doğa turizmi için tasarlanmış otel nitelikleri taşıyan sade konaklama tesisleridir. Rize Ayder yaylasında örnekleri mevcuttur.

Ortanca Birim Fiyat: Konut fiyat endeksinin üretilmesinde kullanılan her tabakada, ilgili ay ile bir önceki ve bir sonraki aya ait değerleme raporlarındaki m2 birim fiyatların oluşturduğu veri setinden, uç değerler atıldıktan sonra hesaplanan ortanca değerdir.

Ortak yerler ​Bağımsız bölümün dışında kalan ve koruma ve ortaklaşa kullanıma ve yararlanmaya ayrılan yerlerdir. Örneğin, merdivenler, temeller, sığınaklar, duvarlar, teshin yerleri, kapıcı odası, su deposu, antreler, ortak garajlar, giriş kapısı, çatılar, yangın emniyet merdivenleri vb. yerler ile sözleşme ile tayin edilebilecek diğer ortak alanlardır. Kat malikleri ortak yerlerde, aksine bir sözleşme olmadıkça arsa payı ile orantılı olarak malik olurlar. 

Okazyon: Fırsat, Kelepir

Ö

Ön cephe hattı (inşaat cephesi): Bir parselde inşa edilecek binanın yol (yollar) tarafındaki cephesini tanımlamak üzere planlarda grafik olarak gösterilen, kotlandırma yerini tayin eden ve diğer cephelerin isimlendirilmesine esas olan, bina derinliğinin dik olarak uygulandığı hattır. ) ​

P

Payanda:  Deprem ve rüzgar gibi yatay yükleri karşılamak amacıyla dikme ve kirişleri belli açıda bağlayan elemanlardır. Genellikle kat yüksekliğinde monte edilirler. Köşelerde ve duvarların kesiştiği bölümlerde bulunan taşıyıcı elemanlar payanda ile birleştirilir.

Prefabrik yapılar: Daha önceden hazırlanmış panoların temeli yapılmış taban üzerine yerleştirilmesi ile yapılan yapılardır. Bunlar hafif binalardır. Günümüzde yaygınlaşmıştır. 

R

S

SİT: Doğal veya insan ürünü bütünlüğü, sanatsal, estetik, tarihsel, etnografik bilimsel, edebi veya mitolojik önemi nedeniyle korunması gereken alan, yapı ve çevrelerdir. ​

 Sit alanları arkeolojik, tarihi, kentsel ve doğal sit alanları olmak üzere 4’e ayrılıyor.​

Doğal Sit alanları 3’ e ayrılıyor. ​

1.derece doğal sit alanları, evrensel değeri olan ve kamu yararı bakımından korunması gerekiyor. Bu alanlarda bilimsel çalışmalar gerçekleştiriliyor. ​2.derece doğal sit alanlarında kamu yararı gözetilerek kullanıma açılıyor ve korunması gerekiyor. ​3.derece doğal sit alanlarında ise konut kullanımına açılabilecek alanlar olarak karşımıza çıkıyor. Bu alanlarda da bazı kurallar dahilinde konutlaşmaya gidiliyor.

Sükna Hakkı: Medeni Kanunun 823. maddesine göre, "Oturma hakkı, bir binadan veya onun bir bölümünden konut olarak yararlanma yetkisi verir. Oturma hakkı başkasına devredilemez ve mirasçılara geçmez. Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, intifa hakkına ilişkin hükümler oturma hakkına da uygulanır." hükmünü içermektedir. Oturma (sükna) hakkı bedelli veya bedelsiz tesis edilebilir.

Son kat: Çatı, çatı terası veya çatı arası altında bulunan normal katların en üstte olan katıdır.​

Strüktür: Yapı. Yapı da kullanıaln malzemelerin uygun teknikle birleştirilmesine dayanan ve yapı öğelerinin yapının bütününü oluşturmak üzere statik kurallarla bağlantı kurmasını,birleştirmesini tüm yüklerin zemin aktarılmasını sağlayan sistemdir.

Ş

Şufa hakkı öncelikle satın alma hakkıdır. Yani, hak sahibine, taşınmazın satışı hâlinde, onu öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır.​ Önalım hakkı satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her halde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşüyor.​Bu hakkın kullanılması hak düşürücü süreye bağlanmıştır, Payı satın alan 3. kişi noterden diğer paydaşlara ihtarname çekmek zorundadır, ihtarnameyi takiben diğer paydaşlar şufa hakkını ancak 3 ay içerisinde gayrimenkulün bulunduğu yerde ki Asliye Hukuk Mahkemelerine açarak kullanabiliyorlar. Eğer alıcı veya satıcı noterden ihtarname çekmezlerse, bu durumda kanuna göre müşterek maliklerin dava açma süresi 2 yıla kadar uzuyor.​

Şuyulandırma, belediye ve mücavir alan sınırları içinde düzenleme yapma yetkisi imar kanunun 18 ve 19. maddeleri ile, bu konudaki yönetmeliğin 5 ve 39. maddelerine göre kesin ve nihai olarak belediyelere aittir. Devamı

T

Tabaka: Benzer özellikteki konutların gruplandırıldığı ve veri sayısının güvenilir bir ortanca birim fiyat hesaplanması için yeterli olduğu en küçük birimdir.

Tabakalanmış Ortanca Fiyat Yöntemi: Benzer özellikteki konutların gruplandırılarak görece homojen tabakaların oluşturulması ve her bir tabaka için hesaplanan ortanca birim fiyatın ağırlıklandırılmasıyla genel fiyat endeksine ulaşıldığı yöntemi ifade etmektedir.

Taban alanı: Yapının parsele oturacak bölümünün yatay iz düşümünde kaplayacağı alandır. Bahçede yapılacak olan eklenti ve müştemilat taban alanının içinde sayılır. ​

Takyidat belgesi: herhangi bir gayrimenkul üzerinde 3. Kişilerin yararına konulmuş ve gayrimenkul üzerindeki mülkiyet hakkını farklı şekillerde sınırlayan ön alım, haciz, intifa, şufa, irtifak gibi hakların bildirildiği belgedir. 

Taban alanı kat sayısı (TAKS): Bir yapının parsel tabanında kapsadığı inşaat alanının parsel alanına oranıdır. Bu oran yüzde ile ifade edilir. Örneğin 400 m2 lik bir imar parselinde, ön ve yan bahçe mesafeleri çekildikten sonra yapının tabana oturacağı alan 100m2 ise, bu parselin TAKS‟ı, olacağından % 25 olarak ifade edilir ya da TAKS = 0.20 ibaresi, bir arsanın üzerine bina yapılabilecek alanın, o arsanın yüzde 20‟ si olduğunu gösterir.Taban alanının imar parsellerine oranıdır. %40 ' ı geçemez

TEFE: Toptan Fiyat Endeksi'nin kısaltmasıdır. Kullandığımız malların tüm ham maddelerini içine alır. Yani toptan satılan malların fiyat artışlarını gösteren bir endekstir.Fiyat artışlarının arz yani maliyet cephesini gösterir. Hizmet giderleri yoktur.

TÜFE: Tüketici Fiyat Endeksi'nin kısaltmasıdır. Tüfe sayesinde enflasyonu ölçebiliriz. Tüfe değerleri TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından hesaplanır. Tüfe, daha önce satın alınmış bir malın-hizmetin, daha sonra ki bir tarihteki fiyatı ile karşılaştırılmasına yarar.

Tüfe’yi hesaplarken önce, Türkiye’nin genelini temsil eden bir örnek kitlenin bir yıl içinde hangi mal ve hizmete ne kadar para harcadığı hesaplanır. Ayrıca her mal ve hizmetin toplam içindeki ağırlıkları belirlenir.

U

Ü

ÜFE : Üretici Fiyatı Endeksi  kısaltmasıdır. Belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurtiçine satışa konu olan ürünlerin, üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyatdeğişikliklerini ölçen fiyat endeksidir. Aylık ya da yıllık enflasyon rakamının belirlenmesinde kullanılır.

V

Y

Yan bahçe: Komşu parsel sınırı ile yapı yan cephe hatları arasında kalan ön ve arka bahçeler dışındaki parsel bölümleridir. ​

Yan ve arka bahçe mesafesi: Yapının komşu parsellere en fazla yaklaşabileceği mesafedir. ​

Yan cephe hattı: Ön cephe hattına komşu olan cephe hattıdır. Yol tarafında olana yol cephe hattı denir. ​

Yapı yaklaşma sınırı: Yapının, planlarda veya yönetmelikte belirtilmiş olan, komşu parsellere en fazla yaklaşabileceği sınırdır.

Yeni Konutlar Fiyat Endeksi (YKFE): Türkiye genelini temsil etmek üzere, yapım yılı son iki yıl (içinde bulunulan yıl ile bir önceki yıl) olan konutlar için, tabakalanmış ortanca fiyat yöntemi kullanılarak hesaplanan fiyat endeksidir.

Yeni Olmayan Konutlar Fiyat Endeksi (YOKFE): Türkiye genelini temsil etmek üzere, yapım yılı son iki yıldan önce olan konutlar için, tabakalanmış ortanca fiyat yöntemi kullanılarak hesaplanan fiyat endeksidir.

Z

Zemin kat: Normal katların altında bulunan kattır.