Emlak Sözlüğü

EMLAK SÖZLÜĞÜ

(Aradığınız kelimeyi ctrl ve f tuşlarına basarak veya sitede ki arama çubuğunu kullanarak arama yapabilirsiniz. Güncellemeler devam edecektir.Eklenmesine istediğiniz kelimeleri yorum bölümüne yazabilirsiniz. Lütfen takipte kalın 😊)

2B: Ormandan çıkarılmış ve hazine adına tescil edilmiş arazilerdir

 A

Acele kamulaştırma: Normal kamulaştırma sürecinin aşamalarının olmadığı ve bakanlık tarafından acil işlerin söz konusu olduğu halde alınan ve derhal uygulanan ayrık ve istisnai bir yöntemdir.

Ada: Çevresi ka­muya ait cadde, sokak, yol, kanal, ark, dere, göl, deniz gibi doğal ve yapay sınırlarla, kadas­tro çalışma alanı sınırı ile veya De­vlet Demir Yol­ları arazisi ile çevrili parseller topluluğuna kadas­tro adası denir. Ada nu­mar­aları 101’den başlar, köy sınırı için­deki tüm parseller ölçülünceye kadar nu­mar­alar aralıksız bir­birini izler.

Aile Konutu: Aile konutu, ailenin de­vamlı olarak ikame­tine ayrılan konut­tur. Medeni Ka­nunun 19. Mad­desinde aile konu­tu­nun bu­lunduğu yere "yerleşim yeri" adı ver­ilmiştir. Buna göre; yerleşim yeri, bir ailenin sürekli kalmak niyetiyle oturduğu yerdir. Bir ailenin aynı za­manda bir­den fazla yerleşim yeri ola­maz. Bir ailenin bir­den fazla aile konutu ola­maz. Medeni Ka­nunun 19. Mad­desinde sözü edilen yerleşim yerindeki konut, "aile konu­tudur." Bir aile pek çok yerde konut sahibi ola­bilir, ancak bun­lar­dan sadece birisi medeni ka­nunun aradığı an­lamda aile konu­tudur. 

Medeni Kanun‟ a göre eşlerden birinin mülkiyetinde olan oturdukları konutu diğer eşin tapuya müracaat ederek o konutun aile konutu olarak şerh edilmesidir. Buna göre; eşlerden ikisinin de rızası olmadan o ev satılamaz.

Aile Yurdu: Bir kim­s­enin bir evi veya tarıma veya sanayiye elverişli taşınma­zları ek­len­ti­leri ile be­raber aile­sine tah­sis ed­erek ailesini ko­ruyucu bir tesis (yurt) oluştur­masıdır. Aile yurdu ku­rulduğu tapu kütüğünün şerhler sütu­nuna yazılır.

Akitli İşlemler: Tapu sicil müdürlüğünde resmi senet düzen­lenerek yapılan işlem­lerdir. Satış, bağış, tak­sim, ölünceye kadar bakma akdi, ipotek ve ir­ti­fak hak­ları ak­itli işlem­lere örnek göster­ilebilir. Tapu Ka­nununun 26. Mad­desinde mülkiyet ve mülkiyet dışındaki ayni hak­ların ku­rul­ması ve devri için tapu sicil müdürlüğünde resmi senet düzen­leneceği be­lir­tilmiştir. Şahsi hak­lar için resmi senet düzen­len­mez.

Akitsiz İşlemler:  Tapu Ka­nununun 26. Mad­desinin dışında kalan, ayni hak­ların ku­rul­ması ve devri ile il­gili ol­mayan kişisel hak­ların şerhi, terkin, düzeltme, değişiklik, ayırma, birleştirme, mirasın in­tikali gibi hak sahib­inin veya ma­likin tek taraflı iradesi ile tapu sicil müdürlüğünde yapılan işlem­lerdir. Ak­it­siz işlem­ler için resmi senet yer­ine Tescil İstem Bel­gesi düzen­lenir.

Aplikasyon(Yer Tespiti): Kadas­tro paf­ta­larındaki parsel köşe nok­ta­larının yeniden ze­minde be­lir­tilme­sidir. (BÖHYY. 262. 19 Sy. M.83). Parselin ze­mindeki sınırlarının göster­ilme­sidir.

Arazi: Sınırları yeterli vasıta­larla be­lir­lenmiş, yatay ve düşey sınırları bu­lu­nan zemin parçasıdır.

Arazi Geliştirme: İmar planı olmayan bir araziyi ticari amaçla planlayıp yetkili mercilere onaylattıktan sonra altyapısı, çevre düzeni, yapılarını da inşa ederek değerlendirilmesi işlemine denir

Arka cephe hattı: Bina cephe hattıyla ortak noktası olmayan cephe hattıdır. Yola baktığı zaman arka yol cephe hattı denir.

Arsa: Belediye ve mücavir alan sınırları veya köy yerleşik alan­larında yapılan plan­larla iskan (yapılaşma) sahası olarak ayrılmış yer­lerde bu­lu­nan arazi parçalarına arsa denir.

Arsa payı: Kat ir­ti­fakı veya kat mülkiyeti ku­rulmuş bi­nalarda her bir bağımsız bölüme tah­sis edilmiş ze­mindeki (ar­sadaki) ortak mülkiyet payına arsa payı denir. ​Ana taşınmazdan bir bağımsız bölüme tahsis edilen ortak mülkiyet payıdır.​Arsa payı, ana taşınmazdaki ortak yerlerle bağlantılı olan ve tahsis edilen bağımsız bölümü temsil eden özel bir mülkiyet çeşidi olduğundan , kat irtifakı ya da kat mülkiyeti sırasında arsa payının dağıtımında, çok dikkat edilmesi gerekir. Arsa paylarının bağımsız bölümlerin değerleri ile orantılı olarak tahsis edilmemesi hâlinde , her kat maliki arsa paylarının yeniden düzenlenmesi için mahkemeye başvurabilir.​Bu nedenle ana taşınmazda bir bağımsız bölüme ayrımlamamış arsa payı bırakılamaz.

Arsa Üretmek: Konut üretebilmek için atıl durumdaki kamu arazilerini değerlendirilmesidir. Aynı zamanda sanayi, eğitim, sağlık, turizm ve kamu yatırımları için de arsa üretmektedir.

Apartman: Birden çok bölümleri (dükkân, daire, büro vs.) ihtiva eden binalardır. Binanın ortak mahalleri; sığınak, çatı arası, otopark, bahçe, müştemilat, kalorifer dairesi, antre, apartman dış kapısı, merdivenler, asansör, hidrofor, ağaç ve çiçekler, havalandırma boşluğu, bahçe duvarları, kapıcı dairesi vb. sayılabilir. ​

Asma kat: İç yüksekliği en az 5.5 metre olan zemin katta düzenlenen ve ait olduğu bağımsız bölümü tamamlayan ve bu bölümle bağlantılı olan kattır. 

AVM: Alışveriş Merkezinin kısaltmasıdır.

Ayni Hak: Kişilerin eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyetini sağlayan ve bu ne­denle herkese karşı ileri sürülebilen hak­lardır. Örnek: Mülkiyet hakkı.

Ayrık nizam (A): Hiçbir yönde komşu parsel sınırına bitişik olmayan yapı düzenidir. ​

Azil: Vekalet­namedeki vek­ilin ve yetki bel­gesin­deki tem­sil­cinin yetk­isinin sona erdirilmesi, azledilme­sidir. Azil no­ter­den yapıla­bileceği gibi tapu sicil müdürlüğüne ver­ile­cek bir dilekçe ile de yapıla­bilir. Azil bel­gesi tapu sicil müdürlüğüne ulaşınca aziller si­ci­line kaydedilir. Vekale­tle yapılan işlem­lerde aziller si­cilin­den mut­laka arama yapılarak vek­ilin yetk­isinin devam edip etmediğine bakılır.

B

Bağımsız Bölüm: Kat mülkiyeti veya kat ir­ti­fakı ku­rulmuş yer­lerde ana gayri­menkulün ayrı ayrı ve başlı başına kul­lanılmaya elverişli olan ve her biri kat mülkiyeti kütüğünde ayrı bir say­faya tescil edilen konut, dükkan, mağaza gibi bağımsız mülkiyete konu bölümler­ine bağımsız bölüm denir.

Başvuru Fişi: Ak­itli veya ak­it­siz işlem­ler yaptırmak için tapu sicil müdürlüğüne sözlü olarak başvuran hak sahip­lerinin bu sözlü is­tem­lerinin müdürlükçe yazıya geçir­ildiği, müdür veya memurca doldu­ru­lan matbu for­m­dur. Başvuru fişi mut­laka iki nüsha düzen­lenerek birisi başvuran kim­s­eye ver­ilir, diğeri dosyasında muhafaza edilir.

Beyan: Üçüncü kişileri aydınlat­mak, bil­gilendirmek ve özel­likle uyarmak amacıyla tapu kütüğündeki özel sütu­nuna işlenen taşınmazın hukuki durum ve akıbe­tini gösteren be­lirt­mel­erdir.

Bina derinliği: Bina ön cephe hattı ile arka cephe hattının en uzak noktası arasındaki dik mesafedir.

Bina derinliği: Bina ön cephe hattı ile arka cephe hattının en uzak noktası arasındaki dik mesafedir. ​

Bina yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafedir. İmar planı ve yönetmelikte ön görülen bina yükseklikleri en fazla yüksekliklerdir.

Birim Fiyat: Konut değerinin konutun brüt kullanım alanına bölünmesi ile elde edilen değerdir.

Bitişik nizam (B): İmar planında kat adedi, ön bahçeli veya ön bahçesiz oluşu ve bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara bitişik olacağı belirtilmiş yapı düzenidir. ​

Blok nizam (Bl): İmar planı veya bu Yönetmelikte, derinliği, kat adedi ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kütlesinin bir veya birden fazla imar parseli üzerine oturduğu bahçeli yapı düzenidir. 
​

Bodrum kat: Zemin katın altındaki katlardır. ​

C

Cebri İcra: Yer­ine ge­tir­ilmeyen veya öden­meyen bir bor­cun icra müdürlüğü aracılığı ile tah­sili.

Cebri Satış: Üzerinde haciz veya ipotek kaydı bu­lu­nan borçluya ait taşınmaz malın borcu tah­sil amacıyla icra müdürlüğü veya ala­caklı kamu idaresi kanalıyla satılarak, ihale alıcısı adına tes­cili işlemidir.

Cins Değişikliği: Bir taşınmazın cinsinin yapısız iken yapılı veya yapılı iken yapısız hale, bağ, bahçe ve ben­z­eri iken arsa ve arazi, arsa ve arazi veya yapılı iken bağ, bahçe ve ben­z­eri du­ruma dönüştürmek için paf­tasında ve tapu si­cilinde yapılan işlemdir.

D

Damga Vergisi: 488 sayılı Damga Ver­gisi Ka­nununa ekli (1) sayılı tabloda be­lir­tilen tapu işlem­lerinden tah­sil edilen vergidir.

Değişiklik İşlemleri: Kadas­tro paf­tasında değişiklik yapılmasını gerek­tiren ayırma, birleştirme, cins değişikliği gibi tapu fen işlem­ler­ine değişiklik işlem­leri denir.

Daire: Daire binada sınırları kesin çizgilerle belirlenmiş, kendi kendine bir işlev görebilen bağımsız bölümlere denir.​

Devre Mülk: Hissedarları tarafından sadece belirli zaman dilimleri içersinde kullanılabilen taşınmazlara denir. Örneğin her yıl ağustos ayının 1`i ve 15`i arası bir hissedar tarafından kullanılabilir ve o tarih geçtikten sonra kullanma hakkı diğer bir hissedara geçer.Mesken olarak kul­lanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak ma­lik­lerinden her biri lehine bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönem­lerinde (de­vreler halinde) müşterek mülkiyet payına bağlı olarak yarar­lanılmak üzere ku­ru­lan bir ir­ti­fak hakkıdır.

Devre Tatil: Mülkiyet payına bağlı ol­ma­yarak genelde tur­izm bölgelerinde belli tar­ih­lerde tatil yap­mak hakkıdır. Her bir devre ayrı tar­ih­lerde ayrı şehir veya ülkel­erde kul­lanıla­bilmek­te­dir. Bu hakkın tapu si­ciliyle il­gisi yok­tur, ayni bir hak olmayıp şahsi bir haktır.

Döner Sermaye Ücreti: TKGM. Döner Ser­mayesi İşletmesi hesabına, tapu işlem­lerinden tah­sil edilen ve tutarı her yıl başında döner ser­maye yönetim ku­ru­lunca yeniden be­lir­lenen ücret­tir.

Dönüm: Eni ve boyu kırkar arşın olan eski bir yer ölçüsü, yaklaşık 1000 me­trekare.

Düzeltme: Tapu kütüğüne yanlış yazılmış bir kaydın bel­geler­ine uygun olarak düzeltilmesi işlemidir.

E

Eklenti: Bağımsız bölümün dışında olup doğrudan doğruya o bölüme tahsis edilmiş olan yerlere eklenti denir. Örneğin; depo, kömürlük, çatı arası, bodrum. ​

Emlak: Mülk ve mal­dan oluşan emlak ke­limesi ev, arsa, bağ, bahçe, tarla, ve arazi gibi taşınmayan mal­ların orta adına denir.

Emlak Vergisi: Gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan bina, arsa ve araziden alınan hasılatı ve yönetimi çoğunlukla yerel idarelere bırakılmış, sürekli objektif ve özel nitelikte bir servet vergisidir.

F

G

Garame Anlaşması: İpoteğin tesisi sırasında veya son­radan bir­den çok ipotek ala­caklısı arasında yapılan ve gayri­menkulün paraya çevrilmesi halinde, üst dere­cedeki ipoteğin önce­likli olması hakkını kaldırarak, ala­cak mik­tar­ları arasındaki orana göre satış be­delinin paylaştırılmasını ön gören bir anlaşmadır. 

Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmesi: Gayrimenkul (taşınmaz) satış vaadi sözleşmesi; bir taşınmazın sözleşmede kararlaştırılan koşullarla ilerideki bir zaman diliminde devrini amaçlayan ve iki tarafa da borç yükleyen sözleşmelerdendir. Bir diğer deyişle, ileride tapu memuru önünde resmi bir şekilde yapılması gereken taşınmaz satım sözleşmesi yapılmasının taahhüt edilmesidir.

Gecekondu:  Bayındırlık ve yapı kurallarına aykırı olarak, gerçek ya da tüzel, kamusal ve özel kişilerin toprakları üzerine, toprak sahibinin bilgisi dışında yapılan, barınma gereksinmeleri devletçe ve kent yönetimlerince karşılanamayan yoksul ya da dar gelirli ailelerin yaşadığı barınak türüdür.

H

Hazine Arazileri ​: Devletin malı olup kamu yararına kullanılır. ​Hazinenin tapu sicilinde tescilli olan arazileri olabileceği gibi, tapuya tescil edilmemiş araziler, dağlar, tepeler, kayalar, göller, nehirler, dereler de hazinenin mülkiyetinde sayılır. Tescili olanlara hazinenin özel mülkiyetinde olan araziler, tescilsiz olanlara hazinenin genel mülkiyetinde olan araziler denir. Hazine arazilerinin ihale yolu ile satışı mümkündür. ​Bazı hâllerde şahıslar zilyet (Zilyet hakkı; kullanımdan doğan hak anlamındadır.)  ve işgal yolu ile hazine arazilerini kullanabilirler. ​

Hedonik Konut Fiyat Endeksi (HKFE): Konutların gözlemlenebilen özelliklerine bağlı kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla, hedonik regresyon yöntemi kullanılarak Türkiye genelini temsil etmek üzere oluşturulan fiyat endeksidir.

Hükmen İpotek: Ma­likin rızasına tabi ol­madan mahkeme kararıyla ku­ru­la­bilen ipotek de­mek­tir. HUMK. Madde 96’ya göre mahkeme kararıyla tem­i­nat ipoteği ku­ru­la­bilmek­te­dir.

I

İ

İhtiyati Tedbir: Sonradan doğabilecek bir zararı önlemek amacıyla, itilaf veya alacak konusunda verilecek mahkeme kararının nihai sonucu beklenmeksizin bir gayrimenkulün üzerine koyulan şerh`tir. 

İntifa Hakkı: Eşyalar ya da mallar üzerinde hakları olan kişilerin bu haklarının başkaları tarafından da kullanılabilir halde olması intifa hakkı olarak nitelendirilir. Sözleşme üzerinde eğer ki mal sahibinin şahsi kullanımı söz konusu olmuyorsa, bu mal başka birine devir edilebiliyor. Ancak bu mal miras ile bir başkasına devir edilemiyor. Eğer ki bir kişi intifa hakkı ile bir mala sahip oluyorsa öldüğü zaman bu hak sona erecektir. Kurumlar için ise bu süre 100 yıl olarak belirtiliyor.

İpka: “Geriye kalan hisse.” Hisseli de­vir­lerde, de­vredilen hisseden ayrı olarak ma­likin uhdesinde (üzerinde) kalan mülkiyet payı de­mek­tir.

İpotek: Temin edilen bir kredi veya doğması muhtemel bir borca güvence olarak bir gayri­menkul göster­ilmesi halinde borç mik­tarı kadar alacağın, varsa faizi ile be­raber taşınmazın tapu kütüğünün il­gili sütu­nuna tes­cili işlemidir. Temin edilen bir kredi veya doğması muhtemel bir borca güvence olarak bir gayri­menkul göster­ilmesi halinde borç mik­tarı kadar alacağın, varsa faizi ile be­raber taşınmazın tapu kütüğünün il­gili sütu­nuna tes­cili işlemidir. 

İpotek İblağı: Önce­den tesis edilmiş ipoteğin be­delinin resmi senet düzen­lenerek arttırılmasıdır.

İpotekli Borç Senedi: Şahsi bir ala­cak için resmi senede dayalı olarak tapu si­ci­line tescil ile ku­ru­lan ve kıymetli evrak olarak tedavül ka­biliyeti olan gayri­menkul rehin sene­didir.

 İpotek­ten Kur­tarma: İpoteğe dahil gayri­menkuller­den bir veya birkaçının ipotek kap­samı dışına çıkarılmasıdır. İpotek ala­caklısının talebi ile tescil istem bel­gesi düzen­lenerek yapılır.

İpoteğe Tem­i­nat İlavesi: İpotek kap­samına yeni bir gayri­menkulün resmi senet düzen­lenerek ilave edilme­sidir. 

İpotek dere­cesi: İpotek­lerin tescil edildiği sıralama. İpotek­lerin bir birine üstünlüğü tarih ve yevmiye nu­mar­alarına göre değil, tapu kütüğünde işgal ettiği derece ve sıraya göre be­lir­lenir. İpotek­lerin diğer hak­lara üstünlüğü ise tarih ve yevmiye nu­marasına göre be­lir­len­mek­te­dir.

İpotek Dere­cesi: İpoteğin tapu kütüğünde tescil edildiği dere­cedir. İpotek­lerin bir­birine olan önce­lik hakkı tescil edildik­leri tarih ve yevmiye sırasına göre değil bu­lun­duk­ları dere­c­eye göre be­lir­lenir. İpotek­lerin tapu kütüğünün diğer sütu­nun­daki hak­lara olan önceliği ise tescil edildik­leri tarih ve yevmiye sine göre be­lir­len­mek­te­dir. İpoteğin bu­lunduğu derecenin resmi senet düzen­lenerek yükseltilmesi ve in­dirilmesi mümkündür. Derece içinde sıralar mev­cut­tur. Talep edilmesi halinde belli bir derecenin belli bir sırasına (3/2 gibi) tescil yap­mak mümkündür.

İpotek Alacağının Tem­liki: İpotek alacağının resmi sene­tle veya no­terde düzen­lenmiş bir sözleşme ile ala­caklı tarafından bir başkasına de­vredilmesi işlemidir.

İrat Senedi: Şahsi nite­likte ol­mayan bir ala­cak için karşılık göster­ilen gayri­menkulle sınırlı so­rumlu olmak kaydıyla resmi sene­tle ve tapu sene­dine tescil ile sadece zirai gayri­menkuller, evler ve üzer­ine bina inşa edile­cek ar­salar üzerinde ku­ru­lan bir gayri­menkul rehin sene­didir.

İradi Mirasçılar: Kanun tarafından değil de miras bırakanın iradesi ile be­lir­lenmiş mirasçılar. Ör/ Vasiyet­name ile be­lir­lenmiş mirasçı.

İrtifak Hakkı: Sahib­ine hakkın konusu taşınmaz mal üzerinde kul­lanma ve yarar­lanma yetk­isi veren sınırlı ayni hak­ların genel adıdır. Bir arazi lehine ku­ru­lursa arzi ir­ti­fak hakkı, bir şahıs yararına ku­ru­lursa şahsi ir­ti­fak hakkı denir. Başkalarına devri mümkün olarak ve yirmi yıldan fazla süreli ku­ru­lursa daimi ve müstakil ir­ti­fak hakkı şek­linde tescil edilebilir. Medeni Ka­nunda ir­ti­fak hak­ları; in­tifa hakkı, sükna hakkı, geçit hakkı, kay­nak hakkı, üst (inşaat) hakkı ve diğer ir­ti­fak hak­ları olarak göster­ilmiştir.

İskan: Belediyelerin yapımı tamamlanan binalara verdiği kullanım ve oturma iznidir. Diğer bir adı da Yapı Kullanım İzin belgesidir. Daha detaylı bilgi burada

İşgal: Gayri kanuni bir şekilde başkasına veya devlete ait bir gayrimenkulün sahibinden izin alınmadan kullanılmasıdır. ​

İş Yeri: Ticarete ve üretime yönelik faaliyetlerin yürütüldüğü bağımsız bölüm ya da yapı veya tesislerdir.

 ​

İzaleyişuyu: Hissedarlar arasındaki ortaklığın resmi yoldan giderilmesi ve sona erdirilmesidir. İzaleyişuyu davaları o gayrimenkulün açık artırma yoluyla satılması veya yeniden paylaştırılması yoluyla hissedarlardan bir veya birkaçının isteği üzerine yapılır. 

J

K

Ka­nuni İpotek: Bir kanun hükmü tarafından ön görülmüş olan ve ala­cak mik­tarının belli olması halinde ma­likin rızasına tabi ol­madan ala­caklının tek taraflı is­temi ile tapu si­cilinde derece sütu­nuna (K) harfi ile tescil edilen ipotek­lerdir. Örnek; satış, tak­sim, ölünceye kadar bakma akdinde ka­nuni ipotek tesisi mümkündür.

Kamulaştırma (istimlak): Devletin ve kamu tüzel kişilerinin kamu yararının gerektirdiği hallerde, özel mülkiyette bulunan taşınmazlara, bedelini peşin ödemek şartıyla el koymasına kamulaştırma (istimlak) denir. Devlet ve kamu tüzel kişileri kamu yararı şartıyla, özel mülkiyette bulunan gayrimenkullerin tamamını veya bir bölümünü kamulaştırabilir. Üzerinde yapı olsa da olmasa da arsalar, araziler, tarlalar kamulaştırmanın konusu olabilir.

Kat maliki ​Bağımsız bölümler üzerinde kurulan mülkiyet hakkına sahip olanlara denir. ​

Kat mülkiyeti: Bir arsa üzerinde inşaatı tamamlanmış binanın her bir bağımsız bölümü bakımından, bağımsız bölümlerin malikleri tarafından kurulabilen bağımsız mülkiyet hakkını ifade etmektedir. Yani, bina içerisinde hangi dairenin maliki olduğunuzu gösteren bir belgedir.

Kat irtifakı: Bir arsa üzerinde henüz inşaatı yapılacak veya yapılmakta olan bir başka deyişle tamamlanmamış binaya ait mülkiyet hakkını ifade eder. Diğer bir ifadeyle; kat irtifakı, söz konusu arsa üzerinde almayı planladığınız dairenin hissesine düşen arsa tapusudur.

Kat yüksekliği: Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden bir üstteki katının döşeme üstüne kadar olan mesafedir. (Çoğunlukla meskenlerde kat yüksekliği 3mt)

Kerpiç yapılar: Saman ve toprak karışımından yapılan yapılardır. Kerpiçten yığma tipi ev yapılabilir. ​

Konut Fiyat Endeksi (KFE): Türkiye genelini temsil etmek üzere, tabakalanmış ortanca fiyat yöntemi kullanılarak hesaplanan konut fiyat endeksidir.

L

M

Mah­fuz Meblağ: Gayri­menkul ma­likinin TL veya ya­bancı para üzerinden bir tutar be­lirley­erek saklı tuttuğu bu tutarı il­erde kul­lan­mak üzere tapu kütüğünde bir derece işgal ede­cek şek­ilde tescil et­tirme­sidir. Öndeki ipotek dere­cesinin terkini suretiyle de mah­fuz meblağ (ko­runmuş mik­tar) oluşabilir. 

Mera : Bir veya birkaç köy veya beldeye münferiden veya müştereken hayvanlarını otlatmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen araziye denir. Keyfi kullanım yapılamayacağı gibi parsellenemez, satılamaz, yerleşime açılamaz. ( zorunlu hâller dışında). ​

Müşterek İpotek: Bir­den çok taşınmazın aynı borç için ipotek edilme­sidir (TST.32). 

Müşterek Mülkiyet: Herhangi bir taşınmaz üzerinde, birden fazla kişinin hak sahibi olması ve fiilen bölüşülmemesi durumuna “Müşterek Mülkiyet” denir.Kanunen ya da hukuki işlemler sonucu doğan müşterek mülkiyet, çoğunlukla miras durumları sonrasında ortaya çıkar. Müşterek mülkiyete konu olan malların yönetimine, gelir ve giderlerine paydaşlar, payları oranında katılabilir. Müşterek mülkiyette, tapu kütüğünde her bir hissedarın hissesi isminin karşısında 1/3, 2/5 gibi oranlarla gösterilir.

Müştemilat: Kat malikinin sahibi olduğu bağımsız bölümü(kendi dairesi ) dışında apartmanına dahil kısmına binanın ortak kullanımına açık, kapıcı dairesine, garaj odunluk kömürlük depo çamaşırhane vb. hizmetler için ve doğrudan doğruya o bölümün gereksinimleri için tahsis edilmiş bölümlerdir. ​

N

O

Ortanca Birim Fiyat: Konut fiyat endeksinin üretilmesinde kullanılan her tabakada, ilgili ay ile bir önceki ve bir sonraki aya ait değerleme raporlarındaki m2 birim fiyatların oluşturduğu veri setinden, uç değerler atıldıktan sonra hesaplanan ortanca değerdir.

Ortak yerler ​Bağımsız bölümün dışında kalan ve koruma ve ortaklaşa kullanıma ve yararlanmaya ayrılan yerlerdir. Örneğin, merdivenler, temeller, sığınaklar, duvarlar, teshin yerleri, kapıcı odası, su deposu, antreler, ortak garajlar, giriş kapısı, çatılar, yangın emniyet merdivenleri vb. yerler ile sözleşme ile tayin edilebilecek diğer ortak alanlardır. Kat malikleri ortak yerlerde, aksine bir sözleşme olmadıkça arsa payı ile orantılı olarak malik olurlar. 

Ö

Ön cephe hattı (inşaat cephesi): Bir parselde inşa edilecek binanın yol (yollar) tarafındaki cephesini tanımlamak üzere planlarda grafik olarak gösterilen, kotlandırma yerini tayin eden ve diğer cephelerin isimlendirilmesine esas olan, bina derinliğinin dik olarak uygulandığı hattır. ) ​

P

Prefabrik yapılar: Daha önceden hazırlanmış panoların temeli yapılmış taban üzerine yerleştirilmesi ile yapılan yapılardır. Bunlar hafif binalardır. Günümüzde yaygınlaşmıştır. 

R

S

Serbest Derece­den Yarar­lanma: Ancak sözleşme ile tesis edilebilen, tapu kütüğünün şerhler sütu­nuna yazılan, ipoteğin ken­disin­den üst dere­cede boşalma olması halinde boşalan üst dere­c­eye kendiliğinden yükselme hakkıdır.

SİT: Doğal veya insan ürünü bütünlüğü, sanatsal, estetik, tarihsel, etnografik bilimsel, edebi veya mitolojik önemi nedeniyle korunması gereken alan, yapı ve çevrelerdir. ​

 Sit alanları arkeolojik, tarihi, kentsel ve doğal sit alanları olmak üzere 4’e ayrılıyor.​

Doğal Sit alanları 3’ e ayrılıyor. ​

1.derece doğal sit alanları, evrensel değeri olan ve kamu yararı bakımından korunması gerekiyor. Bu alanlarda bilimsel çalışmalar gerçekleştiriliyor. ​2.derece doğal sit alanlarında kamu yararı gözetilerek kullanıma açılıyor ve korunması gerekiyor. ​3.derece doğal sit alanlarında ise konut kullanımına açılabilecek alanlar olarak karşımıza çıkıyor. Bu alanlarda da bazı kurallar dahilinde konutlaşmaya gidiliyor.

Sükna Hakkı: Medeni Kanunun 823. maddesine göre, "Oturma hakkı, bir binadan veya onun bir bölümünden konut olarak yararlanma yetkisi verir. Oturma hakkı başkasına devredilemez ve mirasçılara geçmez. Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, intifa hakkına ilişkin hükümler oturma hakkına da uygulanır." hükmünü içermektedir. Oturma (sükna) hakkı bedelli veya bedelsiz tesis edilebilir.

Son kat: Çatı, çatı terası veya çatı arası altında bulunan normal katların en üstte olan katıdır.​

Ş

Şufa Hakkı öncelikle satın alma hakkıdır. Yani, hak sahibine, taşınmazın satışı hâlinde, onu öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır.​ Önalım hakkı satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her halde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşüyor.​Bu hakkın kullanılması hak düşürücü süreye bağlanmıştır, Payı satın alan 3. kişi noterden diğer paydaşlara ihtarname çekmek zorundadır, ihtarnameyi takiben diğer paydaşlar şufa hakkını ancak 3 ay içerisinde gayrimenkulün bulunduğu yerde ki Asliye Hukuk Mahkemelerine açarak kullanabiliyorlar. Eğer alıcı veya satıcı noterden ihtarname çekmezlerse, bu durumda kanuna göre müşterek maliklerin dava açma süresi 2 yıla kadar uzuyor.​

Şufa Hakkı: Önalım, öncelikle alım hakkı. Hakkın ilişkin bulunduğu taşınmaz malın satılması halinde onu diğer alıcılara göre öncelikle satın alma hakkıdır. Kanuni şufa ve sözleşmeden doğan şufa hakkı olmak üzere iki türü vardır. Bir taşınmazın hissedarlarının birbirlerine karşı kanuni şufa hakları vardır. Kanuni şufanın tapu kütüğüne şerhi gerekmemekle birlikte sözleşmeden doğan şufanın tapu kütüğüne şerhi zorunludur

Şuyulandırma, belediye ve mücavir alan sınırları içinde düzenleme yapma yetkisi imar kanunun 18 ve 19. maddeleri ile, bu konudaki yönetmeliğin 5 ve 39. maddelerine göre kesin ve nihai olarak belediyelere aittir. Devamı

T

Taban Alanı Katsayısı (TAKS): Bir yapının parsel tabanında kapsadığı inşaat alanının parsel alanına oranıdır.

Tabaka: Benzer özellikteki konutların gruplandırıldığı ve veri sayısının güvenilir bir ortanca birim fiyat hesaplanması için yeterli olduğu en küçük birimdir.

Tabakalanmış Ortanca Fiyat Yöntemi: Benzer özellikteki konutların gruplandırılarak görece homojen tabakaların oluşturulması ve her bir tabaka için hesaplanan ortanca birim fiyatın ağırlıklandırılmasıyla genel fiyat endeksine ulaşıldığı yöntemi ifade etmektedir.

Taban alanı: Yapının parsele oturacak bölümünün yatay iz düşümünde kaplayacağı alandır. Bahçede yapılacak olan eklenti ve müştemilat taban alanının içinde sayılır. ​

Taban alanı kat sayısı: Taban alanının imar parsellerine oranıdır. %40 ' ı geçemez. 

Takyidat belgesi: herhangi bir gayrimenkul üzerinde 3. Kişilerin yararına konulmuş ve gayrimenkul üzerindeki mülkiyet hakkını farklı şekillerde sınırlayan ön alım, haciz, intifa, şufa, irtifak gibi hakların bildirildiği belgedir. 

Tapu Kütüğü: Tapu sicilini oluşturan ve taşınmaz malların üzerindeki ayni ve şahsi hakları gösteren, köy veya mahalle esasına göre tutulan defterlerden her birine tapu kütüğü denir.

Tapu Tahsis Belgesi: İmar affı çalışmaları sonucunda tapu kütüğünün beyanlar sütununa kaydedilerek, gecekondu hak sahiplerine verilen ıslah imar planı yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edecek olan belgedir.

TAKS (taban alanı kat sayısı): Bir yapının parsel tabanında kapsadığı inşaat alanının parsel alanına oranıdır. Bu oran yüzde ile ifade edilir. Örneğin 400 m2 lik bir imar parselinde, ön ve yan bahçe mesafeleri çekildikten sonra yapının tabana oturacağı alan 100m2 ise, bu parselin TAKS‟ı, olacağından % 25 olarak ifade edilir ya da TAKS = 0.20 ibaresi, bir arsanın üzerine bina yapılabilecek alanın, o arsanın yüzde 20‟ si olduğunu gösterir.

TEFE: Toptan Fiyat Endeksi'nin kısaltmasıdır. Kullandığımız malların tüm ham maddelerini içine alır. Yani toptan satılan malların fiyat artışlarını gösteren bir endekstir.Fiyat artışlarının arz yani maliyet cephesini gösterir. Hizmet giderleri yoktur.

TÜFE: Tüketici Fiyat Endeksi'nin kısaltmasıdır. Tüfe sayesinde enflasyonu ölçebiliriz. Tüfe değerleri TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından hesaplanır. Tüfe, daha önce satın alınmış bir malın-hizmetin, daha sonra ki bir tarihteki fiyatı ile karşılaştırılmasına yarar.

Tüfe’yi hesaplarken önce, Türkiye’nin genelini temsil eden bir örnek kitlenin bir yıl içinde hangi mal ve hizmete ne kadar para harcadığı hesaplanır. Ayrıca her mal ve hizmetin toplam içindeki ağırlıkları belirlenir.

U

Uygulama İmar Planı: Onaylı hâlihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün olan plandır.

Ü

ÜFE : Üretici Fiyatı Endeksi  kısaltmasıdır. Belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurtiçine satışa konu olan ürünlerin, üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyatdeğişikliklerini ölçen fiyat endeksidir. Aylık ya da yıllık enflasyon rakamının belirlenmesinde kullanılır.

Üst Hakkı: Başkasına ait bir arsanın altında veya üstünde inşaat yapmak veya mevcut inşaatı yerinde tutma hakkıdır.

V

Y

Yan bahçe: Komşu parsel sınırı ile yapı yan cephe hatları arasında kalan ön ve arka bahçeler dışındaki parsel bölümleridir. ​

Yan ve arka bahçe mesafesi: Yapının komşu parsellere en fazla yaklaşabileceği mesafedir. ​

Yan cephe hattı: Ön cephe hattına komşu olan cephe hattıdır. Yol tarafında olana yol cephe hattı denir. ​

Yapı yaklaşma sınırı: Yapının, planlarda veya yönetmelikte belirtilmiş olan, komşu parsellere en fazla yaklaşabileceği sınırdır.

Yeni Konutlar Fiyat Endeksi (YKFE): Türkiye genelini temsil etmek üzere, yapım yılı son iki yıl (içinde bulunulan yıl ile bir önceki yıl) olan konutlar için, tabakalanmış ortanca fiyat yöntemi kullanılarak hesaplanan fiyat endeksidir.

Yeni Olmayan Konutlar Fiyat Endeksi (YOKFE): Türkiye genelini temsil etmek üzere, yapım yılı son iki yıldan önce olan konutlar için, tabakalanmış ortanca fiyat yöntemi kullanılarak hesaplanan fiyat endeksidir.

Yola Terk: İmar planlarının uygulanışı sırasında taşınmaz mal maliklerince bedelli veya bedelsiz olarak imar planına uygun biçimde taşınmazın tamamının veya bir kısmının kamu yararına (yola, yeşil alana, parka) terk edilmesi işlemidir.

Yoldan İhdas: Yolun kapanması nedeniyle oluşan taşınmaz malın, düzenlenecek haritaya göre yoldan ayrılarak, bir parsel numarası altında ilgisine göre belediye, köy, Karayolları Genel Müdürlüğü veya Hazine adına tescili işlemidir.

Z

Zabıt Defteri: Kadastrosu yapılmamış taşınmaz malların kaydedildiği ve üzerinde kurulacak hakların takip edildiği defterdir. Kadastro gören yerlerde bu defterin yerini tapu kütükleri almaktadır. Zabıt defterlerinde taşınmazların hudutları ?Doğusu:....., batısı:....., kuzeyi:.......,güneyi:.....? şeklinde gösterilir. Her taşınmaz mal için ayrı bir sayfa ayrılmayıp, her işlem bir sıraya kaydedilir ve her işlemin evrakı ay ve gün belirtilerek bir zarf içinde saklanır.

 Zemin kat: Normal katların altında bulunan kattır.

Zorunlu Deprem Sigortası: Mesken, ev, bağımsız bölüm nitelikli yerlerin, depreme karşı, yetkili sigorta şirketleri tarafından sigortalanmasıdır. Tapu sicil müdürlükleri yapacağı tapu işleminde bu sigortanın yapılmış olduğunu aramak ve poliçe numarasını düzenleyeceği resmi senedin uygun bir yerine yazmak zorundadır.

Zilyetlik: Bir eşya (mal) üzerinde zilyetlik iradesine dayanarak fiili hâkimiyet kurma eylemine zilyetlik denir. Eşyayı, kullanmak, elinde bulundurmak zilyetliğin örnekleridir. Zilyetlik ikiye ayrılır. a) Asli zilyetlik: Bir şeye malik sıfatıyla ve malik olma iradesiyle zilyet olan kişinin zilyetliğine asli zilyetlik denir. b) Fer’i zilyetlik: Sınırlı bir ayni veya şahsi hakka dayanarak zilyet olan kişinin zilyetliğine fer’i zilyetlik denir.